مولوی و عرفان | مولوی , مولانا ,یقین معلل ویقین مدلل, تفسیر , شعر

ما دو گونه یقین داریم:

یقین_معلل_و_یقین_مدلل

 یقین معلل فراوان است واکثریت دینداران، که دینداران متوسط باشند، یقین هایشان

معلّل است. یعنی عللی (تربيتی، خانوادگی، عاطفی، تبلیغاتی و ...) باعث شده است

تا حالت روانی خاصی که ما آن را "جزم" مینامیم در آنها پیدا شود و همان علل هم لاجرم

 باعث میشود که این حالت روانی ادامه پیدا میکند. و علل دیگری هم لاجرم باعث خواهد

 شد که این حالت روانی زایل بشود و به جایش حالت روانی دیگری بنشیند.

ایجاد اینگونه یقینهای معلّل کار بسیار ساده ای است، کمونیستها به راحتی با فشار و 

تلقین و جوسازی ایمان و یقین نسبت به مکتب را در اذهان مینشانند، فاشیستها هم این

 کار را میکردند. عنصر و نیروی تبلیغات در عصر حاضر از این حیث واقعا معجزه میکند وبنا بر 

این پدید آوردن این طور یقینها، به هیچ وجه کار مشکلی نیست.

در عرصه ادیان هم بیشتر یقینها از این جنسند. به همین شیوه و سبب است که شیعه به

 تشیع یقین پیدا میکند، سنی به تسنّن، یهودی به یهودیّت و هکذا. اینها همه یقین های 

معلّل و میراثی و تلقینی و آسان و ارزان و رایگان است.
...

اما یقین دیگری و برتری هم داریم که یقین مدلّل است.اینگونه یقینها انصافا  در همه عرصه های

 فکر و ذهن بشری و بالاخص در عرصه دین بسیار نادرند...

در روایات هست که یقین نادرترین متاعی است که به آدمیان داده شده است. لذا این همه بر سر 

 یقین چانه زدن به گمان ما محصّلی ندارد...

یقین معلّل به لحظه ایی حاصل میشود و یقین مدلّل به سالها هم گاه بر نمی آید.....

کسانی میگویند بحثهای کلامی، ایمان و یقین مردم را زایل میکند، باید به اینها گفت کدام یقین ؟

یقینهای لرزان، معلّل، غیر مدلّل و میراثی و تقلیدی را میگویید؟

آنها با بحث و دلیل به دست نیامده اند تا با بحث و دلیل از دست بروند...

اگر هم ایمانهای مدلّل را میگوئید، بحثهای کلامی مادر و مولّد آنها هستند، بستن باب علم کلام وبحث

 آزاد به خاطر پاره ایی از آفاتش، پرپر کردن گل است به خاطر خارهایش.

 برگرفته از: حقانیت،عقلانیت، هدایت ,دکتر_سروش